Stroje regionalne jako element kultury regionalnej

 

Jednym z najbardziej oczywistych elementów charakterystycznych dla każdego regionu w Polsce są stroje. Ich żywa kolorystyka, historia i sposób wykorzystania są dla wielu pasją życia. Noszenie ich napawa nas dumą i wprowadza pewien stan przemyśleń na temat ich przeszłości.

Z  czego wynika różnorodność strojów regionalnych?

stroje ludoweNa kształtowanie się wyglądu naszych strojów ludowych bezsprzecznie miała wpływ bogata historia Polski. Oddziaływanie kultury sąsiednich krajów Europy kiedy Polska zajmowała zgoła inne terytoria niż obecnie, znacznie zróżnicowało wygląd strojów ludowych. Wystarczy porównać stroje noszone na wschodzie Polski, przy granicy z Ukrainą, strój dolnośląski a strój krakowski czy pałucki. Każdy z nich ma swój niepowtarzalny charakter, odmienną charakterystykę, szyty jest z innych materiałów, składa się z innych części, zupełnie inaczej się nazywa. Różnorodność strojów ludowych w Polsce jest ogromna. Ich zróżnicowanie wynika z wielu czynników. Dobór materiałów, z jakich były wykonywane stroje ludowe zależne były od regionu i zamożności mieszkańców. Popularnymi elementami wspólnymi dla wielu regionów są między innymi kaftany, bryczesy, nakrycia głowy w stylu rogatywki, czepca, ozdobne pasy, białe koszule, kamizelki, chusty, szarfy, spódnice, gorsety. Zazwyczaj bogatsi mieszkańcy regionów swoje stroje nosili wykonane z lnu, skóry, sukna fabrycznego, biedniejsi natomiast z płótna, wełny. Również pora roku, wiek oraz stan cywilny warunkowały wygląd stroju. Przykładowo w kulturze kaszubskiej wianki mogły nosić jedynie panny, natomiast czepek był zarezerwowany jedynie dla mężatek. Dominujący motyw ma naturę florystyczną, kwiaty i liście, wyszywane, haftowane, często w formie wieńca lub swobodnie wplatane we włosy. Elementem, który w stroju ludowym ukazuje zamożność, jest głównie biżuteria. W wielu strojach są to wytworne czerwone korale. Niegdyś stroje noszono na co dzień, w dni odświętne jedynie „ubogacało się” go o dodatkowe elementy, takie jak ozdobne szarfy, odmienne czepce czy właśnie biżuterię. Na Kaszubach na przykład jakość butów skórzanych określała pozycję i stopień zamożności gospodarza.

Aktualnie tworzenie strojów ludowych jest prawdziwą sztuką, dla większości archaiczny ubiór jest świadectwem kolebki kultury, z której się wywodzimy. Nadal stroje są szyte ręcznie z należyta starannością i świadomością ich ogromnego znaczenia dla naszej historii. Zazwyczaj są szyte na zamówienie, nie masowo, co potęguje ich wyjątkowość i niepowtarzalny charakter.